تنوع زیستی و ارزیابی اثر آنها در آسیبهای محیط زیست

معضلات زیست محیطی ناشی از جا به جایی جمعیت
۱۳۹۹-۱۱-۲۲
اهمیت وجود پرندگان در محیط زیست
۱۴۰۰-۰۱-۲۰

به طور کلی می توانیم محیط زیست را به سه دسته مهم تقسیم بندی کنیم.

۱-محیط طبیعی

۲-محیط تصنعی یا ساخته شده توسط بشر

۳-محیط اجتماعی

محیط هایی که بخشی از سیاره زمین محسوب می شوند مانند جنگل ها ، دریاها ، کوه ها ، دشتها ، رودخانه ها ، درختان ، حیوانات و غیره همگی جزء محیط زیست طبیعی به حساب می آیند. همگی این اجزا به نوعی با زندگی و زیست تمامی جانداران بر روی کره زمین ارتباط مستقیم دارند. هر کدام برای تعادل بخشی به حیات جانداران و محیط روی کره زمین ایجاد شده و حفظ و دوام آنها زندگی بر سیاره زمین را سهل تر می کند. حتی در برخی از اوقات ، تخریب هر کدام از این محیط های طبیعی می تواند زندگی انسانها و جانداران یا سایر عناصر طبیعی را به خطر بیاندازد. به ویژه امروزه به دلیل دخل و تصرفهایی که انسانها در محیطهای طبیعی داشته اند ، در بسیاری از مواقع زندگی جانداران به خطر افتاده است.

محیط هایی که حاصل دستکاری انسان در طبیعت است یا به نوعی انسانها آن را به طبیعت اضافه کرده اند یا با تغییراتی در محیط آنها را به وجود آورده اند به عنوان محیط های مصنوعی معروف هستند. از جمله این مصنوعات انسانی می توان به پلها ، مسیرهای ارتباطی ، محیط های زندگی و شهرها اشاره کرد.

از دیگر محیط هایی که به عنوان محیط زیست از آن یاد می شود محیط های اجتماعی هستند. یعنی محیطی که متشکل از اجتماع انسانها است و فرهنگهای شکل گرفته تحت تأثیر این محیط های اجتماعی هستند.

هر کدام از سه بخش گفته شده برای محیط زیست می تواند بر زندگی افراد ، سلامت یا بیماریها و آسیبهای آنها اثر قابل توجهی بگذارد. بنابراین هنگامی که با مسئله زیست محیطی مواجه هستیم باید همواره به شکل چند بعدی به این مسئله بنگریم و هرگز با پرداختن فقط به بخشی یا جزئی از آن نمی توانیم برای محافظت کردن یا توسعه این بخش اقدام کنیم.

یکی از پیش شرطهای ادامه پیدا کردن زندگی گیاهان و جانوران این است که محیط زیست یا محیط مادی آنها مناسب و سالم باشد. منظور از این محیط زیست ، همان سه بخشی است که در بالا نام برده و توضیح داده شد.

اگر در صدد نجات حیات انسانها ، جانوران و گیاهان و به طور کلی کره زمین هستیم باید در این سه محیط ذکر شده تغییرات اساسی ایجاد کنیم. هرگز نمی توانیم فقط با در نظر گرفتن یکی از این بخشها به موفقیت در حوزه حفاظت از محیط زیست دست پیدا کنیم. چرا که این سه بخش در ارتباط مستقیم و تنگاتنگ با یکدیگر هستند.

برای آغاز این تغییرات بهتر است از بعد محیط های اجتماعی وارد شویم چرا که این محیط ها متشکل از فرهنگها ، باورها ، سیاستها ، وضعیت اجتماعی ، وضعیت اقتصادی کشورها و جوامع مختلف است.

در بسیاری از مواقع ، این سیاستها و باورها یا وضعیت اقتصادی جوامع است که آسیب جدی را به محیط زیست وارد می کند و اقدام اصلی باید در این حوزه صورت بگیرد تا بتوان به نتایج مطلوب دست پیدا کرد.

به عنوان مثال ، متأسفانه در کشورهای در حال توسعه که ایران نیز یکی از آنهاست ، اکثر مشکلات زیست محیطی ناشی از محیط اجتماعی است. در تحقیقاتی که به بررسی شرایط زیست محیطی این کشورها پرداخته اند به این نتیجه رسیده اند که این کشورها از شرایط محیط اجتماعیشان بسیار تأثیر پذیرفته اند.

حتی اثرپخشی محیط اجتماعی بر شرایط زیست محیطی ، بسیار بیشتر از عوامل طبیعی و مصنوعی یا ساخته های دست بشر بوده است. بنابراین می توان به این نتیجه رسید که در هر کشور و جامعه ای به ویژه در جوامع در حال توسعه باید اقدامات بنیادی تری در خصوص بهبودی وضعیت زیست محیطی انجام شود. عمده ترین این اقدامات باید در بخشهای فرهنگی و اجتماعی صورت بگیرد.